«Անհետ կորածների խնդիրը պետք չէ գրել միայն պատերազմի վրա»
00:00, December 2, 2006 | Նորություններ | Հակամարտություններից տուժածների իրավունքներ
Պահանջվում է պետության պատասխանատվությունը
Հարավկովկասյան երկրները, որոնք հակամարտություն են ունեցել կամ ունեն մեկ այլ երկրի հետ, կանգնել են անհետ կորածներ ունենալու խնդրի առջեւ:
Նոյեմբերի 24-25-ը Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի (ՀՔԱ) Վանաձորի գրասենյակը Հայաստանի, Վրաստանի, Ադրբեջանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ կազմակերպել էր համաժողով` «Անհայտ կորածների խնդիրները Հարավային Կովկասում» թեմայով:
ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար Արթուր Սաքունցը երեկ լրագրողների հետ հանդիպմանն ասաց, որ իրենք խնդիրը դիտարկել են հակամարտության ֆոնի վրա: Այսինքն, խոսքն այն անհետ կորածների մասին է, որոնք անհետացել են ոչ միայն ռազմական գործողությունների ժամանակ, այլեւ դրանց հետեւանքով: Պաշտպանության նախարարություն գրասենյակի արած հարցման համաձայն, Հայաստանում մինչ ղարաբաղյան պատերազմի զինադադարի կնքումը անհետ կորածների թիվը եղել է 213, որոնց մոտ կեսը դատարանով ճանաչվել են մահացած: Իսկ ռազմական գործողություններից դուրս քաղաքացիական անձանց անհետացման դեպքերը Արցախի պատերազմի ընթացքում մինչեւ 9 հարյուր են: Արթուր Սաքունցը հիմնախնդրի ցավալի առանձնահատկություններին անդրադարձավ: Նա նշեց, որ ինչ-որ անփութությունների հետեւանքով մահացած մարդկանց դրանցում են անհետ կորածների ցուցակում: Մեկ այլ «ավանդույթով» հետմահու շքանշաններ են տալիս այն մարդկանց հարազատներին, ովքեր իրականում մահացած չեն, այլ պարզապես անհետ կորածների ցուցակում են: Ադրբեջանական կողմի տվյալներով Ադրբեջանում անհետ կորածների թիվը մոտ 5 հազար է: Վրաց-աբխազական հակամարտությունից, Վրաստանի տվյալներով, իրենց մոտ արձանագրված են մոտ 5 հարյուր անհետ կորածներ:
Արթուր Սաքունցը ներկայացրեց մի շարք գործողություններ, որոնք իրենք կատարել են խաղաղասիրական ծրագրի շրջանակներում` իհարկե, նշված կողմերի հետ համատեղ: Նա նշեց նաեւ, որ միջազգային կազմակերպություններն էլ են պատրաստ օգնելու, բայց իրենց հիմք է պետք, կողմերի համաձայնությունը: «Անհետ կորածների խնդիրը զուտ մի երկրինը չէ, այլ մարդասիրական հարց է բոլոր կողմերի համար, եւ այդ խնդիրը պետք չէ դիտարկել կոնֆլիկտից տարանջատ», համոզված է ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի ղեկավարը` նշելով, որ հարցը կարող է լուծվել միայն կողմ երկրների բարձր գիտակցության պարագայում` առանց հարցը քաղաքականացնելու:
Անելիքների մասին խոսելիս գրասենյակի ղեկավարը նշեց, որ մեզ համար կոնկրետ ուսանելի է Վրաստանի փորձը, երբ անհետ կորածներին գտնելու գործում ներառել են նրանց հարազատներին եւ կարողացել են ոչ միայն մեծ թվով անհետների գտնել եւ հետ բերել, այլեւ` կազմակերպել դիակների փոխանակություն: Մեզ մոտ, նրա խոսքով, անհետ կորածների հարազատները սկզբում զուտ տեղեկատվություն էին ուզում իրենց որդու, հոր կամ ամուսնու մասին, բայց հիմա խնդրողից վերածվել են պահանջողի: «Անհետ կորածների խնդիրը պետք չէ գրել միայն պատերազմի վրա, պետք է մեծացնել պետության պատասխանատվությունը», ընդգծեց Սաքունցը:
Արթուր Սաքունցը անհետ կորածներին գտնելու գործում կարեւորեց տեղեկատվական բազայի ստեղծումը, այսինքն` ովքեր, երբ, ինչու եւ ինչ հանգամանքներում են կորել այդ մարդիկ: Երկրորդ քայլը, գրասենյակի ղեկավարի խոսքով, կոնկրետ մեր դեպքում պետք է լինի Ադրբեջանի հետ համագործակցելը: «Ձեր շփումներից դուք ի՞նչ եք ընկալել, ադրբեջանական կողմը պատրա՞ստ է այդ հարցում մեզ հետ համագործակցել» «Ազգ»-ի հարցին Սաքունցը պատասխանեց. «Ադրբեջանական քաղաքացիական հասարակությունը պատրաստ է բանակցել, ինչը չկա իշխանության մոտ: Իշխանությունը թեեւ պաշտոնապես այլ բաներ է հայտարարում, սակայն խնդիրը քաղաքականացնում է»:
Համաժողովի մասնակից երկրների ներկայացուցիչները հայտարարություն են կազմել` ուղղված թե° երկրների իշխանություններին, եւ թե° միջազգային կազմակերպություններին:
ԳՈՀԱՐ ԳԵՎՈՐԳՅԱՆ
http://www.azg.am/?lang=AM&num=2006120204