0 8000 12 11

Ըստ սահմանադրության Հայաստանը երկրի ընտրովի ղեկավար և միապալատ օրենսդիր կառույց (Ազգային ժողով) ունեցող հանրապետություն է: Ազգային ժողովում Հայաստանի հանրապետական կուսակցությունը (ՀՀԿ) մեծամասնություն է կազմում և առաջնորդվելով Նախագահ Սերժ Սարգսյանի կողմից՝ շարունակում է գերիշխող դիրք գրավել երկրի քաղաքական կյանքում: Երկրում 2013թ. անցկացվել են նախագահական, իսկ 2012թ.՝ խորհրդարանական ընտրություններ։ Ըստ Եվրոպայի անվտանգության և համագործակցության կազմակերպության (ԵԱՀԿ ), նախագահական ընտրությունները եղել են լավ կազմակերպված, սակայն ունեցել են թերություններ, այդ թվում՝ ոչ հավասար խաղի պայմաններ, քվեարկության օրը գրանցված որոշ լուրջ խախտումներ և ընտրական գործընթացի ամբողջականության (բարեվարքության) վերաբերյալ մտահոգություններ։ Նմանատիպ թերությունները ստվեր էին նետել 2012թ. Ազգային ժողովի ընտրությունների վրա։ Քաղաքացիական իշխանություններն արդյունավետ վերահսկողություն են պահպանել անվտանգության ուժերի նկատմամբ։

Տարվա ընթացքում մարդու իրավունքների ամենանշանակալի խնդիրներն են եղել ՀՀԿ-ի գերակա իշխանությունը պահպանելու համար՝ պաշտոնյաների կողմից կառավարական ռեսուրսների օգտագործումը, աջակիցներին հարստացնելու և իրավապահպան ու դատական համակարգերը կոռումպացնելու նպատակով՝երկրի տնտեսական վերնախավի կողմից տնտեսական և քաղաքական իշխանության օգտագործումը, ինչպես նաև դատական համակարգի անկախության սահմանափակումը: Դեկտեմբերի 6-ին տեղի ունեցած սահմանադրական հանրաքվեի ընթացքում տեղական և միջազգային դիտորները, քաղաքացիական հասարակության անդամներն ու լրագրողները հաղորդել են բազմաթիվ ընտրախախտումների՝ այդ թվում` վարչական ռեսուրսների օգտագործման, բազմաքվեարկության, լցոնումների և պաշտոնյաների կողմից հանձնաժողովի անդամների ու դիտորդների վրա ճնշում գործադրելու մասին։ Դեկտեմբերի 18-ի դրությամբ Հայաստանի Հանրապետության քննչական կոմիտեն (ՀՀՔԿ) հարուցել էր հանրաքվեին առնչվող 34 քրեական գործ։ Արձանագրված այլ խնդիրներից և չարաշահումներից են զինված ուժերում ոչ մարտական պայմաններում գրանցված կասկածելի մահվան դեպքերը և զինծառայողների նկատմամբ սպայական կազմի և զինակիցների կողմից շարունակական ու անպատիժ ահաբեկումներն (բուլինգ) ու վատ վերաբերմունքը: Ոստիկանությունը դաժանություններ և խոշտանգումներ է կիրառել խոստովանություններ կորզելու նպատակով և ըստ հաղորդումների, ծեծի ու բռնության է ենթարկել քաղաքացիներին ձերբակալությունների և հարցաքննությունների ընթացում: Որոշ բանտեր եղել են գերբնակեցված, հակասանիտարական պայմաններում, և բանտարկյալներին բուժսպասարկում չի ապահովվել: Իրավասու մարմինները շարունակել են կամայականորեն ձերբակալել և առանց ողջամիտ կասկածի բերման ենթարկել անձանց։ Դատական քննությունները հաճախ երկար են տևել, և դատարանները արդար դատաքննություն ապահովող օրենքներ չեն կիրառել: Իշխանությունները համարժեքորեն չեն կիրառել պետության կողմից անձնական տվյալների անձեռնմխելիության ու ապօրինի խուզարկություններն արգելող օրենքները: Լրատվամիջոցներում բացակայել է քաղաքական կարծիքի բազմազանությունը, և աղբյուրների հիմնական մասն արտացոլել է կառավարության տեսակետները։ Ինքնագրաքննությունը խնդիր է եղել։ Եղել են արժանահավատ հաղորդումներ առ այն, որ ոստիկանությունը թիրախավորել է լրագրողներին քաղաքացիական բողոքների ժամանակ։ Հավաքների կազմակերպման ազատության նկատմամբ իշխանությունների հարգանքն անհավասար է եղել։ Ականավոր ուսումնական հաստատությունների կառավարման ոլորտում ավագ պաշտոնյաների դերը և ուսանողական միջոցառումների քաղաքականացումը խոչընդոտել են ակադեմիական ազատությունը։ Իշխանությունները սահմանափակել են մասնակցությունը քաղաքական գործընթացին և քաղաքական բազմակարծությանը։ Կառավարության կողմից սահմանափակումներն ազդել են փոքրամասնություն կազմող կրոնական որոշ խմբերի վրա, և կրոնական փոքրամասնություն կազմող խմբերի անդամները տուժել են հասարակական խտրականությունից։ Շարունակել է խնդրահարույց մնալ ներընտանեկան բռնությունը։ Նորածին տղաների ու աղջիկների սեռերի համամասնության մեծ անհավասարակշռությունը մատնանշել է սեռով պայմանավորված գենդերային կողմնակալ ընտրությունը։ Խնդիր է եղել մարդկանց թրաֆիքինգը։ Հաշմանդամություն ունեցող անձիք ենթարկվել են խտրականության կյանքի գրեթե բոլոր ոլորտներում: Լեսբուհի, գեյ, բիսեքսուալ և տրանսգենդեր (ԼԳԲՏ) և միջսեռական (ԼԳԲՏԻ) անձիք պաշտոնյաների, ներառյալ ոստիկանության, զինվորական ու քրեակատարողական մարմինների կողմից անպատժելիորեն ենթարկվել են չարաշահումների և խտրականության. նրանց նկատմամբ առկա է եղել նաև հասարակության խտրական վերաբերմունքը։ Հասարակությունը խարանել է ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ ունեցող անձանց: Կառավարությունը սահմանափակել է աշխատողների իրավունքները, և թույլ կերպով կիրառել աշխատանքային օրենսդրությունը։ Թեև կառավորությունը որոշ քայլեր է ձեռնարկել պատժել անվտանգության ուժերի և այլ կառույցների մի շարք պաշտոնյաների մարդու իրավունքների չարաշահումների համար, անպատժելիության պայմաններում այդ չարաշահումները հաճախ շարունակվել են: 2008թ. նախագահական ընտրություններից հետո տեղի ունեցած բախումներին զոհ գնացած 10 անձանց մահվան առիթով իշխանությունները ոչ ոքի պատասխանատվության չեն ենթարկել:

Զեկույցն ամբողջությամբ՝ այստեղ

armenia.usembassy.gov