Դեկտեմբերի 2-ը ցույց տվեց այլ Հայաստան, որը Սերժինը չէ
17:47, December 6, 2013 | Այլ լրատվամիջոցներ, Նորություններ
Մեր զրուցակիցն է Հելսինկյան քաղաքացիական ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի ղեկավար, իրավապաշտպան Արթուր Սաքունցը
Պարոն Սաքունց, դեկտեմբերի 2-ին տեղի ունեցած ակցիան, որն ուղղված էր ՄՄ–ին անդամակցելու Սերժ Սարգսյանի որոշման դեմ, ստացված կարո՞ղ ենք համարել:
Դեկտեմբերի 2-ի ակցիան անընդհատ փորձում են ձևակերպել ակցիա ընդդեմ Պուտինի այցի, այն դեպքում, երբ բոլոր հայտարարություններն արտահայտում էին ՄՄ-ին Հայաստանի բռնակցման դեմ, որի որոշումը միակամ կայացրել էին երկու հոգի, որոնցից մեկը՝ Ռուսաստանի բռնապետը, սպառնալիքներով հարկադրում է մյուսին ենթարկվել իրեն և նման որոշում կայացնել: Այդ երկուսը տարածության և ժամանակի մեջ իրար հանդիպեցին, և կարևոր է, որ երկուսն էլ իմանան՝ այդ որոշումը միայն իրենց որոշումն է, ոչ թե ՀՀ որոշումը: Այսինքն՝ սա Սերժ Սարգսյանի՝ ոչ լեգիտիմ նախագահի հերթական ոչ լեգիտիմ քայլն էր: Բացի այդ, մեզ համար կարևոր է, որ ցույց տրվի՝ ՀՀ-ում համաձայն չեն ՄՄ անդամակցության գործընթացին: Տպավորությունը, որը փորձում էին պրոիշխանական լրատվամիջոցները ներկայացնել, թե իբր լռությունը համաձայնության նշան է, այդ միտումը խարխլվեց: Բացի այդ, Վիլնյուսի գագաթնաժողովին Հայաստանի խնդիրը այն չէ, որ որոշել էր չստորագրել, քանի որ Ուկրաինան էլ նման որոշում էր կայացրել, բայց Վիլնյուսի գագաթնաժողովում Ուկրաինան գտնվում էր ուշադրության կենտրոնում, քանի որ Ուկրաինայում ժողովուրդը դուրս էր եկել և ընդվզում էր այդ որոշման դեմ, ընդ որում՝ շարունակաբար: Այսինքն՝ մենք այնտեղ անտեսված էինք, և այդ անտեսվածությունը պայմանավորված էր նրանով, որ մեզ մոտ չկար այդ քաղաքացիական ընդվզման փաստը: Եվ այս ակցիայով գորշ և միատեսակ պատկերը հաղթահարվեց, որը կա Հայաստանի վերաբերյալ, և բոլորը ցույց տվեցին այլ Հայաստան, որը կոչվում է քաղաքացիական, իրավունքի և պետության համար պայքարող Հայաստան: Մինչև վերջին պահը ամեն կերպ փորձում էին վարկաբեկել, որ իբր փչացնելու է և ազդելու հայ-ռուսական բարեկամության վրա, և դրան աջակցում էին իշխանության խոսափողը հանդիսացող լրատվամիջոցները, որոնք ամենատարբեր գնահատականներ էին տալիս ակցիային: Բայց դեկտեմբերի 2-ը ցույց տվեց այլ Հայաստան, այն Հայաստանը, որը Սերժինը չէ: Իհարկե քիչ էին, այնքան չեն, որքան Եվրոմայդանում, բայց դա չի նշանակում, որ այն մարդիկ, ովքեր չմասնակցեցին, դժգոհություններ չունեին կամ համաձայն էին ՄՄ-ին անդամակցելուն:
Կա համարձակության, վախի հաղթահարման խնդիր, որոնք, ցավոք սրտի, ՀՀ-ում դեռ հաղթահարված չէ: Մյուս գործոնն այն է, որ ըստ էության, բացի մի երկու փոքր քաղաքական ուժերից, այլ քաղաքական ուժեր այդպես էլ դիրքորոշում չարտահայտեցին ՄՄ անդամակցության հետ կապված և այդպես էլ չաջակցեցին ակցիային: Նրանք սեփական անպատասխանատվությունը քողարկեցին, թե իբր ակցիան ուղղված է այլ երկրի նախագահի դեմ, որն ակնհայտ սուտ է, ակնհայտ խեղաթյուրում: Ստացվում է՝ Սերժ Սարգսյանի՝ ՄՄ անդամակցելու որոշմանը դեմ չեն, բայց նրա նախագահ լինելուն դեմ են: Երբ խոսքը վերաբերում է Սերժ Սարգսյանի՝ ոչ լեգիտիմ նախագահի կողմնորոշմանն արտաքին քաղաքականության բնագավառում, որը ներքին համակարգի համար ունի բախտորոշ նշանակություն, զարմանալիորեն այդ պահին լռում են, իսկ Սերժ Սարգսյանի այն որոշումները, որոնք ներքին օգտագործման համար են, դրա վերաբերյալ շատ ակտիվ են, այսինքն՝ այստեղ ընտրողական մոտեցումը շատ ակնառու է և անտեսվում է հիմնական մարտահրավերը, որը ոչ լեգիտիմ նախագահի կողմից ընդունվում և որոշում է կայացվում պետությանը բռնակցել մի այնպիսի համակարգի մեջ, որն արդեն ամենամեծ մարտահրավերն է ներքին համակարգի համար:
Կարծիք կա, որ ակցիան անկազմակերպ էր, մյուս կողմից էլ աննախադեպ թվով բերման ենթարկվածներ կային: Սա ինչո՞վ կպայմանավորեք:
Առաջին հերթին արձանագրենք, Շանթ Հարությունյանի ակցիայի ժամանակ 40-ից քսան հոգուն բերման ենթարկեցին, այսինքն՝ այն ժամանակ ավելի մեծ թվով էին, ակցիայի մասնակիցների համարյա կեսին տարել էին, սա էլ աննախադեպ մեծ թիվ էր, 14 հոգի գտնվում են կալանքի տակ և գործ է հարուցված: Բացի այդ, սրա աննախադեպությունը պայմանավորած էր մի քանի հանագամանքով. Նախ՝ ոստիկանությունը սուտ է խոսում, որ հայտարարում է՝ էլեկտրոնային տարբերակով է ուղարկվել հավաքի մասին տեղեկագիրը, մինչդեռ առձեռն է տրված եղել տեղեկացումը ոստիկանությանը, ինքն էլ զանգել է կազմակերպչին և հայտնել պատասխանատու անձին անունը: Իրենք իմանալով, որ դա օրենքի տառին լիովին համապատասխանում է, վերստին պնդում են, թե դա հակաօրինական է: Հաջորդը՝ բոլոր այն պատճառաբանությունները, որ հասարակական կարգ է խախտվել, հենց իրենք ոստիկաններն են խախտել կարգը իրենց հակաօրինական վարքագծով, մոտեցումներով և գործողություններով, և դրա համար հիմա փորձում են արդարանալ: Երրորդ՝ հստակ քաղաքական հրահանգ էր տրված հանրային բողոքը չարտահայտվի, այն մարդկանց ականջին չհասնի կամ աչքներին չերևա, որոնք երկուսն էլ պատասխանատու են նման հակապետական որոշման համար: Եվ մեծ թվով մարդկանց բերման ենթարկելը, մեկուսացնելը, երեք ժամից ավելի պահելը, լրագրողների նկատմամբ ակնահայտ բռնությունները, – այս ամենն արձանագրում է մի բան՝ կար հրաման՝ ամեն կերպ ճնշել և բողոքի ակցիան կասեցնել, բայց իրենց չհաջողվեց դա:
Ի՞նչ քայլեր պետք է ձեռնարկել այս դեպքում:
Ինչ կարելի է անել, մեր խնդիրն է ցույց տալ ՄՄ-ի սպառնալիքները: Դեռևս առաջին լուրջ սպառնալիքը ՀայՌուսԳազարդի 20 տոկոսի զիջումն էր, նյութական տեսակետից մենք ավելի վատթարացնող վիճակի մեջ ենք հայտնվում: Մեր խնդիրն է առաջին հերթին մարդկանց իրազեկել այն լուրջ վտանգները, որոնք կունենանք ՄՄ անդամագրման գործընթացից հետո և նաև այն հնարավորությունները, որից մենք զրկվեցինք: Սա նշանակում է, որ մարդկանց հետ պետք է խոսել ոչ միայն երևույթի մասին, այլ ցույց տալ երևույթի էությունը: Շատ կարևոր է նաև մտավորականության շրջանում որոշակի շարժը, որովհետև դեկտեմբերի 2-ն այն օրն էր, երբ բոլորի աչքի առաջ այդ նսեմացումը իրապես ակնհայտ երևաց, և դա ոչ մի կերպ չես կարող սքողել, բայց դրա ազդեցությունը ժամանակի ընթացքում մարդկանց վրա կմեծանա:
Նոր ուժի ձևավորման նախադրյալներ տեսնո՞ւմ եք: Նոր նախաձեռնությո՞ւն է սպասվում:
Նախաձեռնություններ էլի լինելու են, անխուսափելի են, որովհետև սուրբ տեղը թափուր չի մնում: Սա այն մարտահրավերն է, երբ տեսնելով դաշտում համարժեք գործողություններ չկան, պետք է անպայման փորձեր անեն, որպեսզի այդ խնդիրը լուծվի: Ես կարծում եմ՝ ավելի շուտ կգնա գոյություն ունեցող քաղաքական ուժերի միավորում, ոչ թե լիդերների միավորման տարբերակով, այլ հենց քաղաքական դաշտում քաղաքական մարդականց միավորում, ինչը կհանգեցնի նրան, որ քաղաքական որոշ լիդերներ նստեն և միավորվեն: Պետք է գնա քաղաքական մարդկանց միավորում, որոնք կհանգեցնեն նրան, որ քաղաքական որոշ լիդերներ ուզած-չուզած նստեն միավորվեն, պետք է գնա ակնհայտ խորոշացում: Վակուումն արձանագրվում է, և Հայաստանի՝ գազի գինը նույնը թողնելով չես կարող լրացնել այն: Երբ քո տունը հրդեհվում է, և խոսում են գումար հավաքելու և կահույք առնելու մասին, մյուսն ասում է՝ ինչի համար կահույք առնենք, եթե չեմ օգտագործելու, աբսուրդ է, և հիմա հրդեհը մարելու մասին է խոսքը, ոչ թե այդ տանն ինչ-որ որակյալ կահույք գնելու փող հավաքելու մասին: Եվ այս անհամարժեք վիճակը որպես վակուում չի կարող թափուր մնալ: Ավելի շատ հավանական է բոլորովին նոր ձևաչափ ընտրվելու հանգամանքը, և հասկանում եմ, որ ուրվագծվում է այդ կոնտուրը… մասնակիցների, անհատների, անձերի՝ որոշակի ճիշտ ժամանակին ճիշտ տեղում ճիշտ քայլ կատարելը: Կարծում եմ՝ մինչև նոր տարի որևէ խոշոր իրադարձություն տեղի չի ունենա, բայց հաստատ 2014 թվականը փոփոխություններ կլինի:
Քաղաքացիների իրազեկման մակարդակն է շատ ցածր, և չպետք է մեղադրել նրանց, բացարձակապես բովանդակային նշանակությանը իրազեկմամբ չեն զբաղվում հեռուստաընկերությունները և ավելի շատ մակերեսային մոտեցումներ են:
Աղբյուրը` http://www.lragir.am/index/arm/0/interview/view/92077