Ներկայացվեց «Կյանքի իրավունքի ապահովումը ՀՀ-ում մահապատժի վերացումից հետո» զեկույցը
08:17, September 20, 2012 | Նորություններ | Կյանքի իրավունք
Քրեակատարողական հիմնարկներում, զինված ուժերում, նյարդաբուժական հիվանդանոցներում և այլ բուժհաստատություններում կյանքից զրկվելու դեպքում պետությունը ոչ միշտ է, որ ամբողջությամբ պատասխանատվություն է կրում. այս մասին այսօր հայտարարեց Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակի նախագահ Արթուր Սաքունցը՝ ներկայացնելով «Կյանքի իրավունքի ապահովումը ՀՀ-ում՝ մահապատժի վերացումից հետո» գրասենյակի զեկույցը:
Ըստ նրա, բարոյական և ֆինանսական փոխհատուցում չի տրվում նաև մահացած անձի իրավահաջորդներին:
Կյանքի իրավունքի պաշտպանության իրավիճակը ՀՀ-ում ներկայացրեց փաստաբան Տաթևիկ Մատինյանը, ով նշեց, որ զեկույցում անդրադարձել են այն գործերին, որոնցում ներգրավված են եղել գրասենյակի համապատասխան փորձագետները:
Ըստ նրա, զինված ուժերում 2011թ. ընթացքում կազմակերպությունը գրանցել է մահացության 39 դեպք, որոնցից 11-ը գրանցվել է հրադադարի ռեժիմի խախտման հետևանքով, 5՝ կանոնադրային հարաբերությունների խախտման, 6-ը դժբախտ պատահարի, 3-ը՝ անվտանգության կանոնների խախտման, 2-ը՝ առողջական խնդիրների պատճառով, 1-ի պատճառները հայտնի չեն, 10-ի դեպքում՝ ինքնասպանություն, և 1-ը՝ դիտավորյալ սպանություն:
«Հրադադարի հետևանքով 11 զինծառայողների մահվան հարցում Ադրբեջանը խախտել է այս քաղաքացիների կյանքի իրավունքը, իսկ նրա հարազատները չունեն պաշտպանության մեխանիզմ և իրավական աջակցություն և փոխհատուցում ստանալու հնարավորություն»,- ասաց նա:
«Միաժամանակ, այս գործերում ոչ միայն Ադրբեջանն է պատասխանատու այս մարդկանց կյանքի իրավունքի խախտման համար, այլ նաև ՀՀ-ն, քանի որ պետությունը խաղաղ պայմաններում կազմակերպելով պարտադիր զինվորական ծառայություն, պարտավոր է երաշխավորել զինվորականների անվտանգությունը»,- ավելացրեց Տաթևիկ Մատինյանը:
Քրեակատարողական հիմնարկներում գրանցված մահվան դեպքերից նա բերեց Սլավիկ Ոսկանյանի գործի օրինակը։
«Նա ձերբակալվել էր և գտնվում էր ՔՀ-ում և որպես բողոքի նշան ինքն իրեն թուք էր ներարկել, ինչից ստացել էր գանգրենա և մահացել: Ամբողջ մեղքը բժշկի վրա բարդվեց, այնուհետև պարզվեց, որ բժիշկը մեղավոր չէ, գործը կարճվեց, և ոչ ոք չպատժվեց»,- ասաց նա և նշեց, որ խախտվել է կյանքի իրավունքի պաշտպանության հարցը, սակայն ոչ ոք չի պատժվել:
«Հետաքրքրական է, որ այդպես էլ հարց չբարձրացավ, թե որտեղի՞ց նրան այդ ներարկիչը, և նման այլ հարցեր»,- ասաց Տաթևիկ Մատինյանը:
Ըստ փորձագետի՝ նյարդաբուժական բուժհաստատություններում մահացությունների թիվը մեծ է, և ամենահետաքրքիրն այն է, որ դրանք հիմնականում սիրտ-անոթային հիվանդությունների հետևանք են: Մինչդեռ, նրա խոսքով, այդպես էլ հարց չի առաջանում, թե ինչո՞ւ են հենց ա՛յդ հիվանդություններից մարդիկ մահանում:
Փորձագետն օրինակ բերեց 10-ամյա Դերենիկ Գասպարյանի գործը, որն արդեն երրորդ անգամ է «դատարաններով պտտվում է», սակայն կրկին բերվել է նախաքննական մարմին։ «Երկու ամբողջական ցիկլ ենք անցել, երրորդ փուլում ենք և ոչ մի առաջընթաց»,- ասաց նա:
Ոստիկանության գործունեության արդյունքում առաջացած մահացությունների մասով նա նշեց Վահան Խալաֆյանի, Լևոն Գուլյանի գործերը, որոնք մահացել են հենց ոստիկանությունում՝ որոշ հանգամանքների պարագայում, իսկ Արման Ենգիբարյանը՝ հետապնդման ժամանակ, ում կասկածել և հետապնդել են որպես հանցագործի: Փորձագետի խոսքով՝ իրավական ճիշտ հետաքննություն չի իրականացվում:
Արթուր Սաքունցն իր հերթին նշեց, որ զեկույցում գործերին գնահատական չեն տրվել, ուղղակի արձանագրվել են, թե ինչ թերություններ կան կյանքի իրավունքի խախտման պարագայում:
Զեկույցը նաև երկրորդ մաս ունի, որը վերաբերում է՝ «Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի (ՄԻԵԴ) նախադեպային իրավունքի վերլուծությունը կյանքի իրավունքին վերաբերվող գործերի մասին»:
Քննարկմանը ներկա ԱԺ անկախ պատգամավոր Էդմոն Մարուքյանը նկատեց, որ այս բացը լրացնելու համար ինքը նախատեսում է խորհրդարանում հանդես գալ օրենսդրական նախաձեռնությամբ, սակայն, նրա խոսքով, պետք է մանրակրկիտ ձևով ուսումնասիրի միջազգային փորձը և նախագիծը ներկայացնի ուժեղ դիրքերից ու հիմնավորված: