0 8000 12 11

2008թ. հոկտեմբեր-դեկտեմբեր ամիսներին Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ իրավախորհրդատվություն ստանալու համար դիմել են 24 քաղաքացիներ:

Քաղաքացիների կողմից ներկայացված տեղեկատվության հարցումները վերաբերվել են թե° մարդու իրավունքներին, թե° տվյալ օրենքի կիրառումն ապահովող սահմանված օրենսդրական մեխանիզմներին:

Սեփականության իրավունք

1. Քաղաքացին սեփականության իրավունք է ձեռք բերել օրդերով հատկացված այն բնակարանի նկատմամբ, որտեղ բնակվում է, սակայն բնակարանի հաշվառված չէ:
Եթե բնակարանի օրդերում քաղաքացին հաշվառված չէ, սեփականության իրավունք կարող է ձեռք բերել միայն սեփականատերերի համաձայնությամբ:

2. Ինչպե՞ս կարող է ժառագել ամուսնուն սեփականության իրավունքով պատկանող գույքը, եթե ամուսնու մահից հետո արդեն անցել է 6 ամիս:
ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն` օրենքով սահմանված ժամկետները բաց թողնելուց հետո ժառանգությունը հնարավոր է ընդունել դատական կարգով: Անհրաժեշտ է դիմել դատարան:

3. Ինչպե՞ս կարելի է սեփականաշնորհել օրդերով հատկացված բնակարանը:
ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն` անհրաժեշտ է համապատասխան գրավոր դիմում ներկայացնել բնակարանի գտնվելու համայնքի ղեկավարին` կատարել վճարումները: Համապատասխան թույլտվություն ստանալուց հետո փաստաթղթերը անհրաժեշտ է ներկայացնել ՀՀ անշարժ գույքի պետական կադաստրի տարածքային բաժին:

4. Ամուսնալուծությունից հետո կինը դեռևս հաշվառված է ամուսնուն սեփականության իրավունքով պատկանող հայրական տանը: Ինչպե՞ս կարող է կնոջը հանել տան հաշվառումից:
Սեփականատեր չհանդիսացող անձին բնկարանի հաշվառումից հանելը կարող է լինել երկկողմ համաձայնության դեպքում, իսկ կողմի համաձայնության բացակայության դեպքում դատական կարգով:

5. Ինչպե՞ս կարող է օրինականացնել ապօրինի կառուցված շինությունը, որը շուրջ 30 տարի օգտագործվում է որպես բնակելի տարածք:
ՀՀ կառավարության որոշման համաձայն` սահմանվել է ապօրինի շինությունների օրինականացման կարգը, որի համաձայն` պետք է համապատասխան դիմում ներկայացնել շինության գտնվելու վայրի համայնքի ղեկավարին, կատարել համապատասխան վճարումները: Այնուհետև, թույլտվություն ստանալուց հետո դիմել ՀՀ անշարժ գույքի պետական կոմիտեի տարածքային բաժին և գրանցել շինության նկատմամբ սեփականության իրավունքը:

6. «Սլացք» ՓԲԸ-ի տնօրենը աշխատակիցներից խաբեությամբ վերցրել է աշխատավարձի դիմաց աշխատակիցներին տրված վաուչերները և այլևս չի վերադարձրել:
Քաղաքացու համար կազմակերպությունը պատրաստել է դիմում` ուղղված Լոռու մարզի դատախազությանը` տնօրենի անօրինական գործողությունների դեմ համապատասխան միջոցառումներ ձեռնակելու խնդրանքով: Լոռու մարզի դատախազը կողմերին հրավիրել է լրացուցիչ պարզաբանում ստանալու համար, որից հետո «Սլացք» ՓԲԸ-ի տնօրենը վաուչերները վերադարձրել է աշխատակիցներին:

Աշխատանքային իրավունք

7. Քաղաքապետարանի խնամակալության և հոգաբարձության մարմնի կողմից սահմանված պատրոնաժը համարվու՞մ է արդյոք աշխատանքային ստաժ:
ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի համաձայն` աշխատանքային ստաժ է համարվում միայն աշխատանքային պայմանագրով աշխատանքը:

8. Քաղաքացու աշխատանքային ստաժի վերաբերյալ արխիվային տվյալներ չեն պահպանվել և համապատասխան աշխատանքային գրքույկում տվյալները չեն պահպանվել: Ինչպե՞ս կարող է գրանցել աշխատանքային ստաժի վերաբերյալ տեղեկատվությունը Սոցիալական ծառայությունների տարածքային կենտրոնում:
ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի համաձայն` աշխատանքային ստաժի վերաբերյալ տեղեկատվությունը չպահպանվելու դեպքում աշխատանքային ստաժը հաստատվում է դատական կարգով: Քաղաքացու համար պատրաստվել է դատարանին ուղղված համապատասխան դիմում, որը բավարարվել է:

9. Քաղաքացին ցանկանում է իմանալ, թե աշխատանքից ազատման որ դեպքում է վճարվում արձակման նպաստ:
ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի համաձայն` գործատուի նախաձեռնությամբ հաստիքի կրճատման կամ պաշտոնի անհապատասխանելիության դեպքում գործատուն վճարում է արձակման նպաստ միջին աշխատավարձի չափով:

10. Քաղաքացին ցանկանում է իմանալ, թե ինչպես կարող է հաստատել իր աշխատած աշխատանքային ստաժը, որն աշխատանքային գրքույկում չի գրանցվել:
Խորհուրդ է տրվել դիմել ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարության սոցիալական ապահովության պետական ծառայության Վանաձորի սոցիալական ապահովության տարածքային բաժին` աշխատանքային գրքույկում չգրանցված ստաժի վերաբերյալ տեղեկանք վերցնելու համար:

11. Առանց համապատասխան մասնագիտական որակավորման քաղաքացին աշխատել է որպես ուսուցչուհի: Օրենքով սահմանված կարգով գնացել է արձակուրդ, որից հետո տնօրենը աշխատանքի է ընդունել համապատասխան աշխատանքային որակավորում ունեցող մասնագետի: Քաղաքացին ցանկանում է իմանալ` արդյոք իրավաբանորեն հիմնավորված է տնօրենի կողմից համապատասխան որակավորում ունեցող ուսուցչին աշխատանքի վերցնելը: ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի համաձայն` գործատուն կարող է լուծել աշխատանքային պայմանագիրը աշխատողի զբաղեցրած պաշտոնին կամ կատարած աշխատանքին չհամապատասխանելու դեպքում: Սակայն, նույն օրենսգրքի համաձայն, գործատուն չի կարող աշխատանքից ազատել արձակուրդում գտնվող աշխատողին:

12. Ո՞ր դեպքում կարող է գործատուն իր նախաձեռնությամբ լուծարել աշխատանքային պայմանագիրը:
ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի համաձայն ` աշխատանքի ծավալների կրճատման, պաշտոնի անհամապատասխանելիության դեպքում գործատուն կարող է լուծարել անորոշ ժամկետով կնքված աշխատանքային պայմանագիրը:

Ընտանեկան իրավունք

13. Ամուսինների ոսկյա զարդերը գրավ է դրվել, որից ստացված գումարը տնօրինվել է միայն ամուսնու կողմից: Որոշ ժամանակ անց ամուսնալուծվել են: Կարո՞ղ է արդյոք կինը պահանջել ամուսնու կողմից տնօրինված գումարը կամ դրա մի մասը:
ՀՀ ընտանեկան օրենսգրքի համաձայն` ամուսինների կողմից համատեղ ձեռք բերված սեփականությունը հավասարապես բաշխվում է ամուսինների միջև: Տվյալ դեպքում, եթե ամուսնալությունից հետո ամուսինը հրաժարվում է վերադարձնել կնոջը սեփականության նրա բաժինը, կինը կարող է այն պահանջել դատական
կարգով:

14. Ամուսինները 15 տարի փաստացի միասին չեն ապրում: Ինչպե՞ս կարող են պաշտոնապես ամուսնալուծվել:
ՀՀ ընտանեկան օրենսգրքի համաձայն` փոխադարձ համաձայնության դեպքում ամուսնալուծությունը իրականացվում է ՔԿԱԳ մարմնի միջոցով: Փոխադարձ համաձայնության բացակայության դեպքում ամուսնալուծությունը իրականացվում է դատական կարգով ամուսիններից մեկի դիմումի համաձայն:

15. Դատավճռով սահմանվել է ալիմենտ, որը սակայն չի վճարվել: Քաղաքացին ցանկանում է իմանալ` ինչպես կարող է ստանալ դատարանի վճռով սահմանված ալիմենտը:
ՀՀ «ԴԱՀԿ» մասին օրենքի համաձայն` վճռի կատարողական թերթիկը անհրաժեշտ է վերցնել և ներկայացնել ԴԱՀԿ տարածքային բաժին:

Քրեական իրավունք

16. Դատարանի վճռով անգործունակ ճանաչված քաղաքացու նկատմամբ սահմանվու՞մ է արդյոք քրեական պատասխանատվություն:
ՀՀ քրեական օրենսգրքի համաձայն` քրեական պատասխանատվության չի ենթարկվում այն անձը, ով քրոնիկ հոգեկան հիվանդության հետևանքով չի կարող գիտակցել իր գործողության վտանգավորությունը:

17. Ու՞մ պետք է դիմել, եթե հարևանները երեկոյան հանգստի ժամանակ խանգարում են իրեն:
Անհրաժեշտ է գրավոր դիմում ներկայացնել ոստիկանության տարածքային բաժին` շարադրելով հարևանների գործողությունները:

Քաղաքացիական իրավունք

18. Բանկի հետ գործարք է կնքվել, որի արդյունքում քաղաքացուն պետք է վարկ տրամադրվեր: Բանկը, սակայն, հրաժարվել է տրամադրել վարկի գումարը: Ինչպե՞ս կարելի է պարզել, թե ինչու:
Քաղաքացու համար պատրաստվել է տեղեկատվություն ստանալու գրավոր հարցում և պարզվել է, որ կայացած գործարքը համարվել է չեղյալ, քանի որ օրենսդրական որոշակի փոփոխություններ են իրականացվել, որով չի թույլատրվում վարկ տրամադրել:

Տեղեկատվության իրավունք

19. 2007թ. մարտին քաղաքացին դիմել է մարշալ Արմենակ Ղամփերյանցի անվան ռազմական ավիացիայի ինստիտուտ: Սահմանված կարգի համաձայն` նա անցել է բուժզննություն, որի արդյունքները ուղարկել են Վանաձորի զինկոմիսարիատ: Ցանկանում է իմանալ` կարո՞ղ է արդյոք ստանալ բուժզննության արդյունքները:
Կազմակերպությունը կազմել է համապատասխան գրություն` ուղղված Վանաձորի զինկոմիսարիատին` բուժզննության արդյունքները ստանալու համար:

20. Ինչպե՞ս կարող է քաղաքացին ձեռք բերել ՀՀ վերաքննիչ դատարանի վճիռը, եթե անցել է մոտ 3 տարի:

ՀՀ դատական օրենսգրքի համաձայն` դատարանների կողմից կայացրած որոշումների նկատմամբ վերահսկողությունը իրականացնում է ՀՀ դատական դեպարտամենտը, ուստի անհրաժեշտ է գրավոր հարցմամբ դիմել ՀՀ դատական դեպարտամենտ և ստանալ որոշման պատճենը:

Առողջության պահպանման իրավունք

21. Զորակոչիկը Երևանի Մալայանի անվան աչքի կլինիկայում անցել է բուժզննություն, որի արդյունքում տրված եզրակացության հետ համաձայն չէ: Ինչպե՞ս կարող է բողոքարկել տվյալ եզրակացությունը:
Կազմակերպությունը կազմել է համապատասխան դիմում` ուղղված Հանրապետական զինկոմիսարիատին` կրկնակի զինվորական բժշկական զննություն նշանակելու խնդրանքով: Հանրապետական զինկոմիսարիատը տվել է լրացուցիչ փորձաքննություն անցնելու թույլտվություն:

Զորակոչիկների իրավունք

22. Բժշկական հետազոտության արդյունքում զորակոչիկները ճանաչվել են պիտանի զինծառայության համար, սակայն իրականում առողջական խնդիրներ ունեն: Ինչպե՞ս կարող են բողոքարկել բժշկական փորձաքննության արդյունքները:
Կազմակերպությունը օգնել է դիմում պատրաստել` ուղղված ՀՀ պաշտպանության նախարարությանը և Հանրապետական զինկոմիսարիատին` լրացուցիչ փորձաքննություն նշանակելու խնդրանքով: Նշանակվել է լրացուցիչ փորձաքննություն, սակայն զորակոչիկները ծառայության համար նորից են ճանաչվել պիտանի,
միևնույն ժամանակ անկախ փորձագետի կողմից իրականացված հետազոտության արդյունքների հիման վրա վերջիններս չեն կարող ճանաչվել զինծառայությանը պիտանի: Կազմակերպությունը պատրաստվում է շարունակել զինակոչիկների իրավունքների պաշտպանությունը:

Սպառողի իրավունք

23. «ԱրմենՏել» ՓԲԸ-ն բաժանորդին ներկայացրել է գումարի պահանջ այն խոսակցությունների համար, որը փաստացի չի իրականացվել: Բաժանորդը պահանջել է «ԱրմենՏել» ՓԲԸ-ին աջակցել թյուրիմացությունը պարզելու հարցում, սակայն վերջինս բանավոր կարգով մերժել է:
Կազմակերպությունը քաղաքացու համար դիմում է պատրաստել` ուղղված «ԱրմենՏել» ՓԲԸ-ին` վերահաշվարկի և իրականացված հեռախոսազանգերի իրականությունը պարզելու համար: Վերահաշվարկի արդյունքում պարտքի չափը փոփոխության չի ենթարկվել: Կազմակերպության աջակցությամբ պատրաստվել է հաղորդում` ուղղված Լոռու մարզի դատախազությանը` հեռախոսացանգերն իրականացրած անձի իսկությունը պարզելու համար:

24. «Լոռու-Ջրմուղկոյուղի» ՓԲԸ-ն բաժանորդին սպառած ջրի դիմաց պարտքի պահանջ է ներկայացրել այն ժամանակահատվածի համար, որի ընթացքում այդ ընտանիքը տվյալ հասցեում չի բնակվել:
Կազմվել է պարտքի վերահաշվարկի խնդրանքի դիմում` կից ներկայացնելով այն փաստական ապացույցները, որոնք վկայում են, որ ընտանիքը տվյալ հասցեում չի բնակվել և հետևաբար չէր կարող սպառած լինել նշված ծավալի ջուրը: «Լոռու-Ջրմուղկոյուղի» ՓԲԸ-ն կատարել է վերահաշվարկ և բաժանորդի պարտքը մարվել է: