0 8000 12 11

2008թ. դեկտեմբերի 8-ին ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակում կայացավ Վանաձորի մանկատանն իրականացված մարդու իրավունքների մոնիտորինգի երկրորդ քննարկումը:

Քննարկումը նպատակ ուներ մշակել Վանաձորի մանկատանը բացահայտած խնդիրների լուծման համապատասխան առաջարկություններ` ուղղված ՀՀ կառավարությանը:

Քննարկմանը մասնակցում էին Վանաձորի մանկատան իրավաբանը, Լոռու մարզի երեխաների իրավունքների պաշտպանության բաժնի և ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի աշխատակիցները: Մանկատանն իրականացված մարդու իրավունքների մոնիտորինգի արդյունքների շուրջ կայացած առաջին հանդիպման ժամանակ մասնակիցները համատեղ դասակարգեցին բացահայտված խնդիրները ըստ համակարգային և Վանաձորի մանկատան հատուկ խնդիրների:

Համակարգային խնդիրներից առանձնացվեցին հետևյալները.

• մանկատանն ապրող երեխաներին առանց ծնողական իրավունքի երեխայի իրավական կարգավիճակի սահմանման խոչընդոտը.

Խնդիրը կայանում է նրանում, որ մանկատանն ապրող երեխաների համար առանց ծնողական իրավունքի մնացած երեխայի իրավական կարգավիճակ սահմանելիս Վանաձոր համայնքի խնամակալության և հոգաբարձության մարմինը խոչընդոտներ է ստեղծում:

Համապատասխան իրավական կարգավիճակի բացակայության դեպքում մանկատանն ապրող երեխաները չեն օգտվում պետության կողմից տրվող սոցիալական աջակցությունից` անվճար բուհական կրթություն, բուժսպասարկում և այլն: Թեև ՀՀ կառավարության որոշմամբ սահմանված կարգի համաձայն` մանկատանը տեղավորվում են այն երեխաները, որոնց ծնողները կամ միակ ծնողը մահացել է/են, զրկված են ծնողական իրավունքներից, ինքնակամ հրաժարվել են ծնողական պարտականությունների կատարումից, անհայտ են, դատարանի կողմից ճանաչվել են անգործունակ, սահմանափակ գործունակ և այլն: Այսինքն` մանկատանն ապրող երեխաներն արդեն համապատասխանում են այն պայմաններին, որի դեպքում նրանց կարելի է տալ առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխայի կարգավիճակ: Վանաձորի մանկատան իրավաբանը բազմիցս դիմել է ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն, սակայն խնդիրն այդպես էլ չի կարգավորվել:

Այս կապակցությամբ մասնակիցները որոշեցին առաջարկություն ներկայացնել ՀՀ կառավարությանը` «Առանց ծնողական խնամքի մնացած երեխաների սոցիալական աջակցության մասին» ՀՀ օրենքում և ՀՀ կառավարության թիվ 381-Ն որոշման մեջ փոփոխություններ կատարելու համար: Մասնավորապես` անհրաժեշտ է կա’մ մանկատանն ապրող երեխաներին միանգամից տալ առանց ծնողական իրավունքի մնացած երեխայի կարգավիճակ, կա’մ մանկատան բոլոր սաներին տրամադրել պետության կողմից տրվող սոցիալական աջակցությունը:

• 18 տարին լրանալուց և մանկատնից դուրս գալուց հետո երեխաների բնակարանային խնդրի լուծման հնարավորության բացակայությունը.

Այս առումով ևս անհրաժեշտ է օրենսդրական փոփոխություն իրականացնել, մասնավորապես` պետական հովանավորության տակ վերցնել այն երեխաների բնակարանային սեփականությունը, որոնք մինչև մանկատուն տեղափոխվելը բնակարան են ունեցել: Իսկ մանկատնից դուրս եկող երեխաների համար անհրաժեշտ է ձևավորել համայնքի ենթակայության բնակարանային ֆոնդ, որտեղ կբնակեցվեն բնակարան չունեցող մանկատան սաները:

• Մանկատան սաներին տեղում ինքնուրույն կյանքի նախապատրաստելու ծրագրերի բացակայությունը.

ՀՀ կառավարության որոշմամբ սահմանվել են մանկատանն ապրող երեխաների կենսապայմանների նվազագույն չափորոշիչները: Դրանք հիմնականում վերաբերում են մանկատան երեխաների սննդին, հագուստին, կրթությանը և այլն: Այս կապակցությամբ մասնակիցները որոշեցին առաջարկություն ներկայացնել ՀՀ կառավարությանը` մանկատներում երեխաների ինքնուրույն կյանքի նախապատրաստելու ծրագիր կազմելու և իրականացնելու կապակցությամբ: Մասնավորապես` աղջիկների համար տնայնագործություն, իսկ տղաներին որոշակի արհեստների պրակտիկ պարտադիր ուսուցանում:

• Մանկատան երեխաների դաստիարակության և կրթության ցածր որակ.

Այս խնդիրը պայմանավորված է այն հանգամանքով, որ մանկատանը երեխաների դասապատրաստումն իրականացվում է միաժամանակ` մոտ 8-9 երեխայի մասնակցությամբ: Մեկ դաստիարակը միաժամանակ օգնում է տարբեր ուսումնական առարկաներ պատրաստող երեխաներին նույն սենյակում: Մանկատանը դաստիարակ ընդունվելու համար պարտադիր է բարձրագույն կրթությունը, սակայն ոչ մասնագիտացումը: Այս խնդրի լուծման համար մասնակիցները որոշեցին ՀՀ կառավարությանը ներկայացնել հետևյալ առաջարկությունները.

• մանկատանն ունենալ ժամավճարով աշխատող համապատասխան մանկավարժներ կամ հավելավճարով դպրոցում դպրոցի ուսուցիչների մասնակցությամբ կազմակերպել մանկատան սաների դասապատրաստումը

• մանկատան դաստիարակների հաստիքները բաշխել ըստ մանկավարժական համապատասխան մասնագիտացման և հոգեբանության մասնագիտացմամբ:

• Վանաձորի մանկատանը հատուկ խնդիրների շարքում առանձնացվեց երեխաների նկատմամբ աշխատակազմի վերաբերմունքի հարցը.

Մասնավորապես` մանկատանը սահմանված չեն երեխաների հետ վարվեցողության ընդհանուր կանոնները, երեխաների կողմից առաջարկություններ, բողոքներ ներկայացնելու սահմանված կարգը չի գործում:

Այս կապակցությամբ ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակն առաջարկել է ձևավորել երեխաներից կազմված խորհուրդ, որի լիազորությունների շրջանակի մեջ կմտնի նաև միջանձնային հարաբերությունների կարգավորմանը մասնակցելը: Քննարկման արդյունքերի հիմնա վրա մշակված առաջարկությունները պետք է ներկայացնել ՀՀ կառավարություն: