0 8000 12 11

2009թ. հունվարին Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ իրավախորհրդատվություն ստանալու համար դիմել են 18 քաղաքացիներ:

Այս ամիս քաղաքացիների կողմից բարձրացվել են 2 խնդիրներ, որոնք վերաբերել են իրավապահ մարմինների գործունեությանը: Այսպես,

1. 2009թ. հունվարի 10-ին վանաձորցի 2 անչափահասների ՀՀ ոստիկանության Վանաձորի բաժնի Բազումի բաժանմունքի աշխատակիցները առանց որևէ դատաիրավական կարգավիճակի հարկադրաբար տեղափոխել են ոստիկանություն, որտեղ պահել են մոտ 1,5-2 ժամ, արժանացրել անմարդկային, արժանապատվությունը նվաստացնող վերաբերմունքի: Մինչդեռ, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն` ոստիկանություն բերման ենթարկելու և անչափահասներին հարցաքննելու համար սահմանված է հատուկ կարգ:

Դեպքի կապակցությամբ ՀՔԱ Վանաձորի գրասենյակի կողմից պատրաստվել է հաղորդում` ուղղված ՀՀ գլխավոր դատախազին և Լոռու մարզի դատախազությանը:

2. Քաղաքացին տեղեկացրել է, որ համագյուղացու կողմից ինքը ծեծի է ենթարկվել, որի արդյունքում իր առողջությանը պատճառվել է վնաս: Նա դիմել է ոստիկանության Բազումի բաժանմունք, սակայն նույն բաժանմունքի ավագ քննիչի կողմից արժանացել է սպառնալիքների և ճնշումների, ծեծի արդյունքում փաստացի քրեական գործ չի հարուցվել:
Կազմակերպության կողմից պատրաստվել է համապատասխան հաղորդում` ուղղված Լոռու մարզի դատախազությանը` ոստիկանության աշխատակցի անգործողության վերացման և քրեական գործ հարուցելու խնդրանքով:
Քաղաքացիների կողմից բարձրացված մյուս խնդիրները եղել են տեղեկատվության հարցումներ, որոնք վերաբերվել են թե° մարդու իրավունքներին, թե° տվյալ օրենքի կիրառումն ապահովող սահմանված օրենսդրական մեխանիզմներին: Այսպես,

Ընտանեկան իրավունք

3. Ամուսնալուծությունից հետո մոր խնամքին հանձնված անչափահաս երեխային մայրն առանց հոր իմացության տեղափոխել է Հայաստանի Հանրապետության տարածքից: Մինչդեռ, անչափահասի համար Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու անձնագրի և ելքի թույլտվության ստացում առանց հոր իմացության և համաձայնության Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությունն արգելում է:
Քաղաքացու համար պատրաստվել են դիմումներ` ուղղված Վանաձորի անձնագրային բաժնին և Վանաձորի խնամակալության և հոգաբարձության մարմնին` իրականացված հակաօրինական գործարքը բացահայտելու և համապատասխան պատասխանատվություն կիրառելու նպատակով:

4. Քաղաքացին ցանկանում է իմանալ, թե հայրությունը ճանաչելուց հետո ի՞նչ իրավունքներ ու պարտականություններ կարող է ինքը ձեռք բերել:
ՀՀ ընտանեկան օրենսգրքի համաձայն` հայրությունը ճանաչելուց հետո քաղաքացին ձեռք է բերում երեխայի դաստիարակությանը մասնակցելու իրավունք և երեխայի կենսական ծախսերը հոգալու պարտականություն:

5. Ինչպե՞ս կարող է քաղաքացին ամուսնալուծվել:
ՀՀ ընտանեկան օրենսգրքի համաձայն` երկկողմ համաձայնության դեպքում ամուսնալուծությունը իրականացվում է ՔԿԱԳ տարածքային բաժնի կողմից, որտեղ ամուսինները համատեղ դիմում են ներակայացնում: Համաձայնության բացակայության դեպքում ամուսնալուծությունը իրականացվում է դատական կարգով:

Սեփականության իրավունք

6. Քաղաքացուն քաղխորհրդի որոշմամբ հատկացվել է հողատարածք բնակելի տուն կառուցելու նպատակով: Հողատարածքի վրա կառուցվել է մեկի փոխարեն մի քանի բնակարան և փաստացի հատկացված հողատարածքի մակերեսը գերազանցվել է: Քաղաքացին դիմել է բնակարանը սեփականաշնորհելու համար, ինչը չի թույլատրվել:
Քաղաքացու համար պատրաստվել է դիմում` ուղղված համայնքի ղեկավարին` հատկացված հողատարածքի վրա կառուցված բնակարանի նկատմամբ սեփականության իրավունքը գրանցելու թույլտվության խնդրանքով:

7. Քաղաքացին ինչպե՞ս կարող է սեփականաշնորհել իր կողմից կառուցված ինքնակամ շինությունը:
Ինքնակամ շինությունը սեփականաշնորհելու համար քաղաքացին պետք է դիմի գույքի գտնվելու համայնքի ղեկավարին, իրականացնի համապատասխան վճարումները, ստանա թույլտվությունը, այնուհետև ՀՀ անշարժ գույքի պետական կադաստրում գրանցի տվյալ գույքի նկատմամբ սեփականության իր իրավունքը:

8. Քաղաքացին ինչպե՞ս կարող է օրինականացնել շենքի բակում կառուցված ապօրինի շինությունը և դրա նկատմամբ գրանցել իր սեփականության իրավունքը:
ՀՀ կառավարության որոշման համաձայն` ապօրինի շինությունը օրինականացնելու համար անհրաժեշտ է դիմել համայնքի ղեկավարին, իրականացնել յուրաքանչյուր քմ համար նախատեսված վճարումները, այնուհետև գրանցել գույքի նկատմամբ իր սեփականության իրավունքը Անշարժ գույքի պետական կադաստրում:

9. Քաղաքացին երկրաշարժի հետևանքով կորցրել է բնակարանը և ընդգրկվել է աղետի հետևանքով բնակարանի կարիքավորների հերթացուցակում: 2008թ. դեկտեմբերին անհայտ պատճառներով այդ ընտանիքը հանվել է բնակարանի կարիքավորների հերթացուցակից:
Քաղաքացու համար պատրաստվել է գրություն` ուղղված Լոռու մարզպետին և բնակարանի հատկացման վայրի համայնքի ղեկավարին` իրավական հիմքը ճշտելու նպատակով:

Ժառանգության իրավունք

10. Քաղաքացին ինչպե՞ս կարող է ընդունել ժառանգությունը, երբ օրենքով նախատեսված 6 ամսյա ժամկետն անցել է:
6 ամսյա ժամկետը լրանալուց հետո ժառանգություն ընդունելու համար անհրաժեշտ է դիմել դատարան` ներկայացնելով այն փաստերը, որոնց հետևանքով հնարավոր չի եղել ընդունել ժառանգությունը:

11. Քաղաքացին ինչպե՞ս կարող է կտակել համասեփականության իրավունքով իրեն պատկանող գույքը:
Անհրաժեշտ է գույքի փաստացի գտնվելու վայրի Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեից տեղեկատվություն վերցնել, որ տվյալ գույքը պատկանում է իրեն և չի հանդիսանում գրավի առարկա, այնուհետև նոտարական կարգով ձևավորել ժառանգություն:

Աշխատանքային իրավունք

12. Կարո՞ղ է արդյոք հաստատվել նախկին ԽՍՀՄ կոլտնտեսությունում աշխատած տարիները որպես աշխատանքային ստաժ, եթե դրա վերաբերյալ արխիվային տեղեկություններ չեն պահպանվել:
Նման իրավաբանական նշանակություն ունեցող փաստերը հաստատվում են դատական կարգով, որի համար անհրաժեշտ է ներկայացնել համապատասխան տեղեկանք, որ արխիվային տեղեկություններ չեն պահպանվել, ինչպես նաև ապահովել վկայություններ /օրինակ` իր աշխատակիցների վկայությունները/ այն մասին, որ ինքն իրապես աշխատել է կոլտնտեսությունում:

13. Քաղաքացին 2 ամիսով աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա աշխատանքի է ընդունվել գործատուի մոտ: Աշխատանքային պայմանագրի ժամկետը լրանալու պատճառով այն գործատուի կողմից լուծվել է: Սակայն գործատուն վերջնահաշվարկ չի իրականացրել և չի վճարել պայմանագրով նախատեսված աշխատավարձը:
Քաղաքացու համար պատրաստվել է աշխատավարձը բռնագանձելու պահանջի մասին հայցադիմում:

14. Վանաձոր քաղաքում գործունեություն ծավալող ՓԲԸ-ն լուծարման գործընթաց է սկսել` չվճարելով աշխատակիցների աշխատավարձի պարտքերը: Աշխատակիցները մտահոգված են նրանով, որ ՓԲԸ-ն արհեստականորեն է լուծարման գործընթաց սկսել` աշխատավարձի պարտքերը չվճարելու նպատակով:
Լուծարվող ՓԲԸ-ի աշխատակիցների համար պատրաստվել է տեղեկատվություն ստանալու գրավոր հարցում` լուծարման գործընթացի օրինականությունը պարզելու համար:

15. Ազատազրկման տարիները հաշվարկվու՞մ են արդյոք որպես աշխատանքային ստաժ:
«Պետական կենսաթոշակների մասին» ՀՀ օրենքի և ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի համաձայն` աշխատանքային ստաժ կարող են համարվել այն տարիները, որոնց ընթացքում քաղաքացին աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա աշխատել է և իրականացրել համապատասխան սոցիալական ապահովագրության վճարումներ:

Արդար դատաքննության իրավունք

16. Ինչպե՞ս կարող է բողոքարկվել Վարչական դատարանի վճիռը:
ՀՀ վարչական դատարանի վճիռները կարող են բողոքարկվել ՀՀ վճռաբեկ դատարանում:
Սոցիալական իրավունք

17. Արտոնյալ պայմաններով կենսաթոշակի անցած քաղաքացիների համար ո՞ր դեպքում է աշխատանքային մեկ օրը հաշվարկվում մեկուկես օր աշխատանքային ստաժ:
ՀՀ կառավարությունը սահմանել է վնասակար և առանձնապես վնասակար պայմաններով մասնագիտությունների ցանկը, որի դեպքում քաղաքացիները կենսաթոշակի են անցնում արտոնյալ պայմաններով: Սահմանված առաջին ցուցակի մասնագիտությունների համար նախատեսված է աշխատանքային մեկ օրը հաշվարկել որպես մեկուկես օրվա աշխատանքային ստաժ:

Քաղաքացիական իրավունք

18. Ինչպե՞ս կարելի է անհայտ բացակայող ճանաչված քաղաքացուն ճանաչել մահացած:
ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի համաձայն` անհայտ բացակայող ճանաչված քաղաքացին կարող է ճանաչվել մահացած 6 ամսվա ընթացքում, եթե նա անհայտ բացակայող է ճանաչվել այնպիսի հանգամանքներում, որոնք մահվան վտանգ են սպառնացել: