Կենցաղային գաղտնալսում. Որտե՞ղ է սկսվում օրենքը և վերջանում խաղը
06:56, July 10, 2012 | Նորություններ | Անձնական և ընտանեկան կյանքը հարգելու իրավունք
Հայաստանում գաղտնալսող սարքերի առքուվաճառքն օրենքով կարգավորված չէ, սակայն արգելված չէ այն տրամաբանությամբ, որ այն, ինչ արգելված չէ՝ թույլատրված է:
Հայաստանում թաքնված տեսախցիկով ձեռքի ժամացույց, կրակայրիչ, գրիչ, կախազարդ, ակնոց և պարզապես «գաղտնալսող սարք (ժուչոկ) կարելի է ձեռք բերել կամ զանգահարելով բակերում, շքամուտքերում և հասարակական այլ վայրերում փակցված հեռախոսահամարներով կամ դրանք պատվիրել http://www.armspy.ru/ կայքի միջոցով:
Գներն սկսվում են 8000 դրամից և հասնում մինչև 22000 դրամի՝ թաքնված տեսախցիկով սեղանի ժամացույց:
«Շատ հարմար սարք գաղտնի տեսաձայնագրության համար: Արտաքինից սովորական ժամացույց …Այլ լրտեսական ժամացույցներից տարբերվում է նրանով,որ կամերան սլաքների կողքին է, ոչ թե ժամացույցի կողքի մասում»,- armspy.ru կայքում անգամ ներկայացված են նույն ապրանքանիշի վերջին մոդելներն ու անձնագրային տվյալները:
Կամ օրինակ՝ «Վաճառվում է GSM սովորական բջջային հեռախոսի SIM քարտով աշխատող գաղտնալսող սարք: Սարքի մեջ տեղադրվում է SIM քարտ: Զանգահարելով այդ քարտի համարին սարքը ավտոմատ միանում է և դուք լսում եք սարքի մոտակայքում ինչ են խոսում 7-10 մետր շառավիղով, շորի տակ թաքցնելու դեպքում ևս ձայնը լսվում է…: Այս տարբերակը ունի ձայնով ակտիվանալու ֆունկցիա: Եթե մոտակայքում աղմուկը 45 դեցիբելից բարձր է, ապա սարքն ավտոմատ զանգահարում է»,- նշված է մեկ այլ գաղտնալսող սարքի տեխնիկական բնութագրիչներում:
Ի պատասխան հարցի, թե որքանով է իրավապաշտպանի տեսանկյունից ճիշտ նման սարքերի ազատ առքուվաճառքը, Արթուր Սաքունցն առաջարկեց չկենտրոնանալ դրանց դեմ, քանի որ, ասաց, որ նույն տրամաբանությամբ առաջնորդելու դեպքում պետք է արգելել օրինակ՝ մկրատի, սուր կտրող, ծակող գործիքների՝ դանակների կամ, հակառակը, բութ գործքիների վաճառքը:
«Խնդիրը էդ սարքերի մեջ չէ, այլ օգտագործողը, որը կներխուժի ինչ-որ մեկի անձնական կյանքը, տեղեկություններ կստանա և դրանք կօգտագործի և այլն, այդ ժամանակ կարելի է խոսել հանցագործության մասին,թե չէ, ի սկզբանե, կա անմեղության կանխավարկած»,-ասաց իրավապաշտպանը:
Արթուր Սաքունցը նաև հիշեցրեց, որ լրագրողների ձայնագրիչ սարքերը և լայն սպառման առարկաների թվում բազմաթիվ այլ առարկաներ, ժամանակին օգտագործվել են միայն հատուկ ծառայությունների կողմից, բայց այսօր կարող են գտնվել անգամ երեխաների ձեռքին:
Բայց չէ, որ մարդու անձնական կյանքին չմիջամտելու սահմանադրական դրույթը ենթադրում է այնպիսի գործողություններ, որոնք ոչ միայն իրավական, այլև բարոյական հետևանքներ են առաջացնում: Այլ խոսքով, անգամ կենցաղային մակարդակում նման սարքերը կարող են օրինակ՝ տհաճ հարաբերություններ հաստատել միջանձնային հարաբերություններում. ընկերների միջև, ազգականների և այլն:
Ի պատասխան, իրավապաշտպանը կրկին նշեց, թե խնդիրը բարոյական հարթության մեջ է և իրավական հետևանք կարող է առաջացնել միայն բողոքի դեպքում:
«Ինձ համար շատ ավելի կարևոր է, թե պետությունը կարո՞ղ է անել, թե չէ: Օրինակ՝ եթե իմ հեռախոսը լսում են ու ես չեմ կարողանում հիմնավորել: Այ դա է ինձ ավելի շատ մտահոգում»,- ասաց Արթուր Սաքունցը:
ՀՀ նախկին օմբուդսմեն Լարիսա Ալավերդյանը Tert.am–ի հետ զրույցում նշեց, որ օրենքով կարգավորված է միմիայն գաղտնալսող սարքերի միջոցով ձեռք բերված տվյալները և, առաջին հերթին, դատարանում օգտագործելու արգելքը:
Սակայն նա նաև նշեց, որ միջազգային պրակտիկայում, օրինակ՝ ընդունված է, որ եթե անձը գաղտնալսմանը գնում է իր անվտանգության համար, դա որոշ դեպքերում դատարանների կողմից ընդունվում է որպես ապացույց:
Աղբյուրը՝ http://www.tert.am/am/news/2012/07/09/spying-gadgets/?sw