Հայց ընդդեմ ՀՀ Գլխավոր դատախազության. դատարանը քննում է բողոքն ապօրինի գործողություններ իրականացնելու վերաբերյալ
00:00, December 23, 2010 | Նորություններ | Արդար դատաքննության իրավունք | Քրեակատարողական հիմնարկներ
2010 թ. դեկտեմբերի 23-ին Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանում քննվեց Հասարակական կազմակերպությունների նախագահների հայցն ընդդեմ ՀՀ գլխավոր դատախազության:
«Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ» ՀԿ նախագահ Արման Դանիելյանը, «Հայաստանի Հելսինկյան կոմիտե» ՀԿ նախագահ Ավետիք Իշխանյանը, «Հելսինկյան Քաղաքացիական Ասամբլեայի Վանաձորի գրասենյակ» ՀԿ նախագահ Արթուր Սաքունցը հայց էին ներկայացրել ՀՀ Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարան՝ քրեական գործ հարուցելու և ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալի և «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի պետի նկատմամբ դիմողների կողմից ներկայացված հաղորդման հիման վրա քրեական հետապնդում չիրականացնելու համար: ՀՀ Գլխավոր դատախազի տեղակալի հրամանով՝ 2010 թվականի օգոստոսի 5-ից մինչև սեպտեմբերի 1-ը առանց Դատարանի որոշման ՀՀ քաղաքացի Սարգիս Մանուկի Պողոսյանը պահվել էր անազատության մեջ, այնուհետև նույն անձի հրամանով ազատ արձակվել:
ՀԿ-ների նախագահները հանցագործության մասին հաղորդում էին ներկայացրել ՀՀ Գլխավոր դատախազին, ինչին ի պատասխան ստացել էին հետևյալ պատասխանը՝
«ՀՀ քաղաքացի՝ Սարգիս Մանուկի Պողոսյանը գտնվում է ԱՄՆ-ի իրավապահ մարմինների կողմից «diffusion» տեսքով միջազգային հետախուզման մեջ ԱՄՆ-ի Վերջինիա նահանգի արևելյան տարածքի դատարանի որոշման հիման վրա՝ բանկային խարդախության վարձի մեղադրանքով։ Որոնողական աշխատանքների իրականացման արդյունքում վերջինս հայտնաբերվել է, ձերբակալվել, այնուհետև պահվել է ՀՀ արդարադատության նախարարության «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ում, ինչի համար հիմք են հանդիսացել կալանքի որոշման մասին պաշտոնական գրագրությունները։ Ձեռնարկվել են անհրաժեշտ միջոցներ՝ ԱՄՆ-ի իրավասու մարմիններից պահանջվող փաստաթղթերի բնօրինակները ստանալու ուղղությամբ։ Այդ փաստաթղթերը չեն տրամադրվել, ուստի Սարգիս Պողոսյանը ազատ է արձակվել։ Ըստ գլխավոր դատախազության տեղեկատվության՝ ներկայումս ստացվել է կալանքը որպես խափանման միջոց կիրառելու մասին դատարանի որոշման բնօրինակը»։
Դատախազության մեկնաբանությամբ՝ ՀՀ քաղաքացի Սարգիս Մանուկի Պողոսյանը կալանավորվել է Հայաստանի Հանրապետության կողմից վավերացված միջազգային իրավական փաստաթղթերի հիման վրա, որոնք գերակա ուժ ունեն ՀՀ ներպետական օրենքների նկատմամբ: Այլ բան է, որ այն չի պարտադրում կալանքը որպես խափանման միջոց կիրառելը, ինչը տվյալ դեպքում որոշվել է Դատախազության կողմից՝ գործի նյութերին ծանոթանալու և հանցագործության ծանրությունը գնահատելու արդյունքում:
«Միայն առաջնորդվել ՀՀ Քրեական դատավարության օրենսգրքով, թերի է, միայն վկայակոչել ներպետական փաստաթղթերը, ազգային օրենսդրությունը, սա արդեն ժամանակից հետ մնացած կեցվածք է և ես միանգամայն համոզված եմ միջազգային փաստաթղթերի դրույթների կիրառումը ոչ մեկը չի կարող վիճարկել»,- ասում է Դատախազության ներկայացուցիչ Նելլի Հարությունյանը:
Բողոքող կողմի ներկայացուցիչ Էդմոն Մարուքյանի խոսքերով՝ Դատախազությունը հիմքեր չի ունեցել անձին կալանքի վերցնելու և առաջնորդվել է միջազգային կոնվենցիաներով, որոնց Միացյալ Նահանգները կողմ չի հանդիսանում:
«Նշված միջազգային կոնվենցիաներով նույնպես հիմքեր չկային տվյալ անձին ազատությունից զրկելու համար: Եթե չկա դատարանի որոշում, այդ անձը չի կարող կալանքի վերցվել: Քրեակատարողական հիմնարկի պետը իրավունք չունի նրան ընդունելու, դա հանցագործություն է: Նույն հաջողությամբ դատախազի տեղակալը կարող է գրություն տալ, թե հիմա էլ այսինչ այսինչյանին պահե՛ք, կամ ուրիշ գրություն ուղարկել մեկ ուրիշ անձին ազատ արձակելու: Սա պաշտոնեական դիրքի չարաշահում է և ՀՀ Քրեական օրենսգրքի 348-րդ հոդվածով նախատեսված՝ անձին ակնհայտ ապօրինի կալանքի տակ պահելու հատկանիշներով հանցագործություն»,- ասում է նա:
«Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ» ՀԿ նախագահ Արման Դանիելյանի հարցին՝ արդյոք ՀՀ Գլխավոր դատախազի տեղակալը իրավունք ունե՞ր ցուցումներ տալ ՔԿՀ-ի պետին, Դատախազությունը պատասխանեց՝ «Դատախազի ցուցումը հիմնված է եղել կալանքի սանկցիայի վրա, դա կամայական ցուցում չի եղել»:
«Ուշադրությունը ուզում եմ հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ ուսումնասիրելով ազատազրկվածի անձնական գործը, Դատարանի սանկցիա չեմ տեսել, չի եղել Դատարանի սանկցիա, և պարզ չէ, թե ՔԿՀ-ի պետը ինչի հիման վրա է ընդունել այդ մարդուն հիմնարկ, որովհետև օրենքը հստակ պահանջում է Դատարանի որոշում: Մեր կարծիքով, դա պետք է լիներ ՀՀ Դատարանի որոշում, բայց նույնիսկ եթե Վերջինիա նահանգի որոշումները մեզ մոտ աշխատում են, այդ որոշումն էլ չի եղել»,- ասում է Արման Դանիելյանը:
Փաստաբան Էդմոն Մարուքյանը գտնում է, որ այս գործը շատ կարևոր է ՀՀ-ում նման դեպքերը կասեցնելու համար:
«Դատարանի որոշումից է կախված, թե հետագայում գլխավոր դատախազի տեղակալները կամ գլխավոր դատախազը կարո՞ղ են ապօրինի ցուցումներ տալ քրեակատարողական հիմնարկների պետերին՝ անձանց պահելու կամ ազատ արձակելու վերաբերյալ, և սույն գործով այն մարդիկ, ովքեր խախտել են ՀՀ օրենսդրությունը, ինչպես նաև միջազգային կոնվենցիաներով երաշխավորված անձի իրավունքները, կպատժվե՞ն, թե՞ ոչ»,- ասաց նա:
«Դատախազությունը ոչ մի նոր բան չասաց, իրենց պարզաբանումները գոնե մեզ բացարձակ չբավարարեցին: Համոզված եմ՝ նաև չեն բավարարի դատարանին»,- ասաց «Քաղաքացիական հասարակության ինստիտուտ» ՀԿ-ի նախագահը:
Դատը հետաձգվեց մինչև 2011 թվականի հունվարի 18-ը:
Հ.Գ. Դատական նիստը նախագահող դատավոր Գագիկ Ավետիսյանը, մինչև դատավորի պաշտոն ստանձնելը, 4 տարի աշխատել է գլխավոր դատախազությունում որպես դատախազ:
Աննա Բարսեղյան
Աղբյուրը՝ www.hra.am